Həzm gündəlik həyatımıza təsir edə bilir və hər sahədə insan sağlamlığının mühüm addımlarından biri hesab olunur. Bədənin ən mürəkkəb və hərtərəfli hissələri arasında olan həzm sistemi bəzi hallarda mənfi təsirlər yarada, gündəlik işlərin yerinə yetirilməsinə mane ola bilər. Üstəlik, bu, inkişaf etmiş xəstəliklərə səbəb ola bilər.
Həzm sisteminə təsir edən ən mühüm amillərdən biri də nə yediyimizlə yanaşı, necə yediyimizdir. Bu sistem bədənimizin əsas qida maddələrini mənimsəməsinə kömək etməklə yanaşı, həm də ifrazat sistemi ilə birbaşa əlaqə qurur. Buna görə də; Yemək tərzinizi tənzimləməklə yanaşı, yemək vərdişlərinizi nəzərdən keçirərək həzm sisteminizin yaxşı işləməsinə də kömək edə bilərsiniz.
Aşağıdakı üsulları nəzərdən keçirərək, həzm sisteminizə yaxşılıq edə və daha yaxşı işləməsi üçün ilk addımı ata bilərsiniz.
| Yemək Yeyərkən Oturun
Həzmə təsir edən amillərdən biri də yemək zamanı olduğunuz mövqedir. Yemək yeyərkən hansı vəziyyətdə oturursunuz? Təbii ki, ibtidai və ya orta məktəb illərində hamımızın ayaq üstə yemək yediyimiz vaxtlar olub. Sürətli yemək və gündəlik həyatın xaosunda daha az vaxt keçirmək üçün ayaq üstə yemək normallaşdırılsa da, əslində edilməməsi lazım olan bir fəaliyyətdir.
Araşdırmalar göstərir ki, ayaq üstə yemək yemək problem yarada bilər. Biz ayaq üstə olanda, tələsmək və sürətli yemək həzm problemlərinə səbəb ola bilər. Həzmsizlik kimi problemlərin əsas qaynağı ümumiyyətlə fast food yemək nəticəsində izah edilir. Yenə yeməkdən dərhal sonra oturmanın və ya uzanmağın, oturmayanlara nisbətən daha sürətli həzmi həyata keçirdiyi araşdırmalarda qeyd edilir.
| Yemək Yeyərkən Oturmağın Faydaları
Daha dəqiq həzmi təmin edir: Ayaq üstə yemək yeyərkən tələsdiyiniz üçün daha tez yemək məcburiyyətində qala bilərsiniz. Əgər oturub yemək yeyirsinizsə, daha yavaş və daha diqqətli şəkildə yeyə bilərsiniz, beləliklə, həzm sisteminizə yaxşılıq etmiş olursunuz.
Duruşunuzu düzəldin: Yemək yeyərkən əsl duruşunuzu saxlamaq duruş pozğunluqlarının qarşısını almaq üçün vacib bir addımdır. Yemək zamanı düzgün duruş əzələlər, oynaqlar, diz, arxa, boyun və əllərdə daha yaxşı hərəkətlilik təmin edəcək.
| Yeməyi Çox Çeynəyin
Həzm prosesləri ağzımızın içərisində başlayır, ona görə də yemək çeynəmək həzm proseslərində vacibdir. Dişlərimiz qidaları daha kiçik parçalara ayırır ki, həzm sistemindəki fermentlər yediklərimizi daha yaxşı parçalaya bilsin. Çeynəmə üsulu bu fermentlərin az və ya çox olması ilə bağlı ola bilər.
Bundan əlavə, yeməyi yaxşıca çeynədiyiniz zaman mədəniz bərk qidaları nazik bağırsağınıza daxil olan maye qarışığa çevirmək üçün daha az işləyir. Bu şəkildə həzmi asanlaşdırmaq olar.
| Yeməyi Yaxşı Çeynəməyin Faydaları
Çeynəmək, adekvat ferment istehsalını dəstəkləyə bilər: Qidanızı hərtərəfli çeynəmək, həzm üçün çoxlu tüpürcəyinizin olmasını təmin edir. Bu, həzmsizlik və ürək yanması kimi simptomların qarşısını almağa kömək edə bilər.
Stressi aradan qaldıra bilər: Bir çox tədqiqat çeynəmə və stress arasındakı əlaqəni araşdırmaqda davam edir və bu araşdırmalar nəticəsində çeynəməyin stressi azaldacağı qeyd edilir. Bu həm sizin, həm də mədəniz üçün vacibdir və həzmi asanlaşdıra bilər.
Bağırsaqdan udulmanı dəstəkləyə bilər: Yeməyi yaxşı çeynəmək tüpürcək istehsalınızı artıracağı üçün mədənizdəki tüpürcək miqdarını təbii olaraq artıra bilər. Beləliklə, bu maye bərk qida ilə yaxşı qarışa bilər və heç bir problem olmadan bağırsaqlarınızdan keçməsinə imkan verir.
| Yemək Yeyərkən Maye İçməyin
Müasir qidalanma prosesləri inkişaf etdikcə, sərinləşdirici içkilərin çeşidi artmaqa davam edir. İndi əksər insanlar yemək zamanı maye qəbul etməyə üstünlük verirlər, lakin mütəxəssislər bunun əksini deyirlər. Yeməklərlə birlikdə maye içilməsinin qidanın mədə turşusu və həzm fermentləri ilə təmas müddətini azaltdığı və daha az həzm təmin etdiyi düşünülür.
Bundan əlavə, maye istehlakının mədəyə həcm əlavə etdiyi bilinir və bu, qida ilə birlikdə istehlak edildikdə mədə təzyiqində dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Bu dəyişiklik həzmsizlik, ürəkbulanma və qaz kimi problemləri də gətirə bilər. Buna görə yaxşı həzm üçün yeməklərlə birlikdə maye qəbul etmək tövsiyə edilmir.
| Yemək Zamanı Maye Qəbul Etməməyin Faydaları
Mədənizin turşu tarazlığını qoruya bilər: Yemək zamanı su və ya sərinləşdirici içkilər qəbul etmək mədənizdəki turşu səviyyəsinin azalmasına səbəb ola bilər. İçkisiz yemək mədə turşusunu balanslaşdırmağa kömək edə bilər.
Çəki nəzarətində kömək edə bilər: Bədəniniz qidanı kifayət qədər həzm edə bilmədikdə, onu yağa çevirərək daha çox kilo almağa səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə yeməklə birlikdə su və ya içki qəbul etmək orqanizmin insulin ifraz etməsinə səbəb ola bilər ki, bu da sizin daha çox kökəlməyə səbəb olur. Buna görə içki qəbul etmədən yemək çəki nəzarətini dəstəkləyə bilər.
Mədə xəstəliklərinin qarşısını ala bilər: Yemək zamanı maye qəbul etmək mədə yanması kimi problemlərin qarşısını ala bilər. Bu vəziyyətdə maye qəbul etmədən yemək mədənizin daha asan həzm olunmasını təmin edə bilər.
| Su İstehlakınızı Tənzimləyin
Yemək zamanı su və ya içki qəbul etməyin təsiri bəzi problemlərə səbəb ola bilər, lakin bu, susuz olduğunuz mənasına gəlməməlidir. Su istehlakı; həzmdən çox normal şəxsi sağlamlığa böyük təsir edən amillərdən biridir. Çəki nəzarəti və dəri sağlamlığı kimi məsələlərdə su istehlakının əhəmiyyəti haqqında mütəxəssislərdən eşidirik. Həzmin yaxşı getməsi və bunun uzunmüddətli faydaya çevrilməsi üçün su istehlakınızı tənzimləmənizi və kifayət qədər su istehlak etməyi tövsiyə edirik.
Az su istehlakı qəbizlik kimi həzm problemlərinin yolunu aça bilər. Əksər mütəxəssislər təxminən 1,5-2 litr su istehlak etməyin vacibliyindən danışmağa davam edirlər. Su ilə yanaşı, pəhrizinizə bitki çayları əlavə edə və susuzlaşdırma riskini aradan qaldıra bilərsiniz.
| Kifayət Qədər Su İstehlak Etməyin Faydaları
Həzmi tənzimləyə bilər: Su yediyiniz qidaları parçalamağa kömək edərək həzm sisteminin daha yaxşı işləməsinə kömək edə bilər. Bu, həzm sisteminizi tənzimləyə bilər.
Bağırsaq sağlamlığına faydalı ola bilər: Qəbizlik və bağırsaq tənbəlliyi kimi həzm problemlərinin əsas səbəblərindən birinin az su istehlakı olduğu söylənilə bilər.
Tüpürcək istehsalına töhfə verə bilər: Ağzınıza bir yemək götürüb çeynəməyə başladığınızda, tüpürcək vəziləri daha çox tüpürcək istehsal edir və yeməyi parçalamanıza kömək edir. Ağız quruluğu susuzluğun əlamətlərindən biri kimi tanınır. Bu, həzmdə çətinlik yarada bilər. Buna görə də, gün ərzində kifayət qədər su istehlakı həzm proseslərinizi yaxşılaşdıra bilər.
| Gecə Vaxtı Yemək Yeməyin
Gecələr film izləyərkən qəlyanaltıdan həzz almaq başqa bir şeydir. Gec saatlarda mədənizin dincəlməsinə icazə verməmək bəzi problemlərə səbəb ola bilər. Gecə gec yemək və sonra uzanıb yatmaq mədə yanmasına və həzmsizliyə səbəb ola bilər. Mütəxəssislər deyirlər ki, bədənimizin yediklərimizi həzm etməsi üçün müəyyən vaxt lazımdır.
Bundan əlavə, yatdığınız zaman mədə məzmununuz yüksələ bilər ki, bu da mədə yanmasına səbəb ola bilər. Yeməkdən sonra uzanmaq reflü simptomlarının artması ilə əlaqələndirilə bilər. Buna görə də, gecə gec saatlarda yemək sağlamlığınıza fərqli təsir göstərə bilər.
| Gecə Yemək Yeməməyin Faydaları
Yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdıra bilər: Gecə yemək, stress hormonlarının və həzmin reflü şikayətləri olmadan aktiv olması səbəbindən yuxu keyfiyyətinin azalmasına səbəb ola bilər. Bu vəziyyətin qarşısını almaq üçün gecə yemək yeməmək mütəxəssislərin tövsiyə etdiyi yollardan biridir.
O, bədənin təbii axını tarazlaşdıra bilər: Gecə saatlarında yemək bədənin yavaşlamalı olduğu zaman “yüksək həyəcan” vəziyyətinə düşməsinə səbəb ola bilər, tədqiqatçılar deyirlər. Bədənin təbii axını qorumaq istəyirsinizsə, yatmazdan 2 saat əvvəl yemək vaxtlarınızı tənzimləyə bilərsiniz.
Ürək sağlamlığı üçün faydalı ola bilər: Araşdırmalar göstərir ki, insanların qan təzyiqi yuxu zamanı təxminən 10% azalır və bir çox araşdırmalar axşam saat 7-dən sonra yeməyin infarkt və insult ehtimalını artırdığını göstərir. Ürək sağlamlığınızı qorumaq üçün yemək vaxtlarınızı tənzimləyə və təzyiqinizi artıracaq qidalardan qaça bilərsiniz.
| Bonus: Probiyotiklərdən İstifadə Edin
Prebiyotiklər və probiyotiklər həzm sisteminə təsir edən əlavələr arasındadır. Həzm probleminiz olduğunu düşünürsünüzsə və ya həzm sisteminizin daha yaxşı işləməsini istəyirsinizsə, həkiminizlə məsləhətləşə və prebiyotik və ya probiotik əlavə qəbul etməyi düşünə bilərsiniz.
Sizin əlavə etmək istədiyiniz bir şey varmı və yaxud əlavə bir sualınız varsa şərh bölməsində bunu bildirməyi unutmayın. Həmçinin yazıya reaksiya verməyinizdə çox vacibdir.
Yeniliklərdən tez xəbərdar olmaq və bu tipli məzmunların daha çox gəlməsi üçün sadə bir toxunuşla Instagram və Telegram kanalımıza abunə ola bilərsiniz